هشدار نسبت به مصرف كلسیم اضافی در سالمندان
در سال‌های اخیر تلویزیون، روزنامه‌ها و همه رسانه‌های عمومی سعی در جا انداختن مصرف كلسیم و ویتامین D در برنامه غذایی سالمندان داشته‌اند، تا حدی كه همه جا برای نشان دادن یک خانم یا آقای سالمند سالم، یك لیوان شیر در دستش می گذارند.
اما تحقیقی جدید نشان می دهد سالمندانی كه مقدار زیادی كلسیم و ویتامین D مصرف می كنند، در معرض آسیب‌های مغزی وسیع‌تری قرار دارند. كلسیم و ویتامین D اضافی قادر به ایجاد اختلالات رفتاری افسردگی و حتی سكته در سالمندان خواهند بود.
مارتا ای پاین(سرپرست تحقیق و یكی از استادان دانشگاه روانپزشكی و رفتارشناسی دانشگاه دوك در كارولینای شمالی) می گوید: " وجود آسیب‌های مغزی در سالمندان چندان غیرمعمول نیست، اما چیزی كه حائز اهمیت است گستردگی این آسیب‌هاست كه ما در تحقیقات همه‌جانبه خود بر روی عملکرد مغز دریافته‌ایم كه مصرف زیاد كلسیم و ویتامین D باعث افزایش آسیب‌های مغزی در سالمندان خواهد شد."
وی با اشاره به اینكه آزمایش‌های اخیر اولین مطالعاتی است كه به بررسی رابطه بین مغز با تغذیه می پردازد، می گوید:" در ابتدای تحقیقات به درستی نمی دانستیم که كدام یك از عوامل غذایی، قادر به آسیب مغزی خواهد بود، اما نهایتاً به این نتیجه رسیدیم كه ازدیاد مصرف ویتامین D و كلسیم ، ایجاد اختلال را افزایش می دهند."
با این وجود، متخصصان تغذیه معتقدند فعلا نباید مردم را از مصرف كلسیم و ویتامین D اضافی منع کرد، چرا كه مصرف این دو ماده مغذی برای حفظ سلامت استخوان ها به خصوص در سالمندان بسیار حیاتی است.
تحقیقات گسترده در سال‌های اخیر همگی نشانگر آن است كه بیماری پوكی استخوان ، مشكلی جهانی است، تا جایی كه تمام سازمان‌ها و متولیان بهداشتی در سرتاسر جهان مصرف 1200میلی‌گرم كلسیم در روز و 800 تا 1000 واحد بین‌المللی ویتامین D را برای بزرگسالان بالای 50 سال توصیه می كنند، البته باید متذکر شد که مصرف مکمل ها به خصوص در سنین بالا ، باید تحت نظز پزشک باشد، نه خودسرانه.
در همین راستا، بیشتر كارشناسان مصرف منابع طبیعی كلسیم را به جای مصرف مكمل پیشنهاد می كنند. از بهترین منابع کلسیم: لبنیات مثل شیر، ماست، پنیر ، کشک و قره قوروت و نیز غذاهای دریایی به ویژه ماهی تن، کیلکا و ساردین است. نیاز افراد بالغ به کلسیم حداقل 1000 تا 1200 میلی گرم کلسیم در روز است. البته در زنان باردار ، شیرده ، یائسه و افراد مسن و بچه ها بیشتر بوده و 1500 تا 2000 میلی گرم در روز است. سایر منابع کلسیم شامل: سبزیجات برگ سبز مثل کلم پیچ ، اسفناج ، کرفس، جعفری و نیز شلغم ، هویج ، زیتون ، پرتقال ، انگور ، توت فرنگی ، خرمالو ، کشمش ، بادام ، پسته ، بادام زمینی ، گردو و حبوبات است.
ویتامین D كه فاكتوری مناسب برای جذب بیشتر كلسیم در بدن به شمار می آید، به واسطه تابش آفتاب به سطح پوست، ساخته می شود كه با افزایش سن این ساخت و ساز كاهش می یابد. متخصصان ،مصرف منابع طبیعی آن را كه عبارتند از: جگر، ماهی‌های آب شور، محصولات لبنی(کره و خامه) و زرده تخم مرغ را توصیه می كنند. روغن کبد ماهی غنی ترین منبع آن است.
دانشمندان دانشگاه كارولینا در تحقیقات اخیر خود به این نتیجه رسیده‌اند كه بین ضایعات مغزی گسترده و دریافت بالای محصولات لبنی پرچرب هم رابطه‌ای وجود دارد و این موضوع، آنها را در نتیجه‌گیری تأثیر كلسیم و ویتامین‌ها مصمم‌تر كرده است.
این گروه تحقیق با بررسی MRI مغزی 232 مرد و زن، در سنین 60 تا 86 سال دریافتند كه همه آنها دارای آسیب‌های مغزی با گستردگی‌های متفاوتی بودند و با بررسی سایر عوامل پزشكی و فشار خون این افراد به این نتیجه رسیدند كه افزایش مصرف كلسیم و جذب بیشتر آن از طریق دیواره رگ ها و ته‌نشین شدن آن(با حالتی مشابه آنچه در استخوان‌ها اتفاق می افتد) باعث تنگ شدن دیواره عروق می شود و قدرت ارتجاعی آنها را كم می كند و افزودن ویتامین D به این آزمایش این فرآیند را بدتر می كند. در واقع ضایعات عروقی، چنانچه در مغز اتفاق بیفتد، قادر به گسترش آسیب‌های مغزی خواهد بود.
قرارگیری این تحقیقات در كنار بررسی‌هایی كه همگی مصرف كلسیم و ویتامین D را برای سالمندان مفید معرفی می كنند، باعث كشمكش بین محققان این بررسی و متخصصان طرفدار مصرف مکمل كلسیم و ویتامین D در سالمندان شده است.
*مطالب مرتبط:
